FELSEFEYLE DÜŞÜNME
Görüş: insanın olay, varlık veya ortaya atılan düşüncelere dair bir anlayış geliştirmesi
Önerme : Doğru veya yanlış bir yargı bildiren cümleler
Argüman :Belli kanıtlara dayanarak ortaya çıkarılan yeni bir yargı
Tümdengelim : Tümel bir önermeden tümeli veya tümelden tikel bir önermeyi çıkaran akıl yürütme biçimidir.
Tümevarım : Tek tek olay ve olgulardan genel yasalara veya tikel önermeden hareketle tümel önermeye doğru giden akıl yürütme biçimidir.
Analoji : İki farklı nesne veya önerme arasındaki benzerliklere dayanarak çıkarım yapma işlemidir
Tutarlılık : Argümanın ya da argümanı oluşturan önermelerin kendi içinde veya birbiriyle olan uygunluğudur
Çelişiklik : özneleri ve yüklemleri aynı olmasına rağmen nitelik ve nicelik bakımından farklı yapıda iki önermenin birbiriyle aynı anda tutarlı olmamasına denir
Gerçeklik : var olan her şeydir. Başka bir deyişle hakikatin kendisidir, gerçek olandır.
Doğruluk : Olgusal doğrulama; bir yargının, önermenin gerçeklikle yani yöneldiği nesne ile uyuşmasıdır
Doğruluğun diğer bir anlamı olan formel doğrulama ise düşüncenin kendi içinde çelişmemesi, tutarlı olması hâlidir.
Temellendirme : Felsefede temellendirme, düşüncenin ya da görüşün dayanaklarını göstermeyle ya da gerekçelerini ortaya koymayla yapılır
Örnek metin:
B. Düşünme ve Akıl yürütmede Dili Doğru Kullanmanın Önemi
Dil, insanın duygu ve düşüncelerini dışa vurmasının yanında mevcut düşüncesinin belirlenmesini ve gelişmesini de sağlar.
Dil ile felsefe arasında oluşan ilişki, filozofun kendi görüşlerini oluşturma ve açıklamasında dili kullanmasına dayanır. Felsefe, filozofun yaptığı kavramsal bir etkinlik olarak dil ile doğrudan ilişkilidir.
C.Sınıfiçi Etkinlik : Bir felsefi soru oluşturunuz.
Önerme : Doğru veya yanlış bir yargı bildiren cümleler
Argüman :Belli kanıtlara dayanarak ortaya çıkarılan yeni bir yargı
Tümdengelim : Tümel bir önermeden tümeli veya tümelden tikel bir önermeyi çıkaran akıl yürütme biçimidir.
Tümevarım : Tek tek olay ve olgulardan genel yasalara veya tikel önermeden hareketle tümel önermeye doğru giden akıl yürütme biçimidir.
Analoji : İki farklı nesne veya önerme arasındaki benzerliklere dayanarak çıkarım yapma işlemidir
Tutarlılık : Argümanın ya da argümanı oluşturan önermelerin kendi içinde veya birbiriyle olan uygunluğudur
Çelişiklik : özneleri ve yüklemleri aynı olmasına rağmen nitelik ve nicelik bakımından farklı yapıda iki önermenin birbiriyle aynı anda tutarlı olmamasına denir
Gerçeklik : var olan her şeydir. Başka bir deyişle hakikatin kendisidir, gerçek olandır.
Doğruluk : Olgusal doğrulama; bir yargının, önermenin gerçeklikle yani yöneldiği nesne ile uyuşmasıdır
Doğruluğun diğer bir anlamı olan formel doğrulama ise düşüncenin kendi içinde çelişmemesi, tutarlı olması hâlidir.
Temellendirme : Felsefede temellendirme, düşüncenin ya da görüşün dayanaklarını göstermeyle ya da gerekçelerini ortaya koymayla yapılır
Örnek metin:
B. Düşünme ve Akıl yürütmede Dili Doğru Kullanmanın Önemi
Dil, insanın duygu ve düşüncelerini dışa vurmasının yanında mevcut düşüncesinin belirlenmesini ve gelişmesini de sağlar.
Dil ile felsefe arasında oluşan ilişki, filozofun kendi görüşlerini oluşturma ve açıklamasında dili kullanmasına dayanır. Felsefe, filozofun yaptığı kavramsal bir etkinlik olarak dil ile doğrudan ilişkilidir.
C.Sınıfiçi Etkinlik : Bir felsefi soru oluşturunuz.
FELSEFE SORULARININ ÖZELLİKLERİ
1) Felsefe soruları kesin cevap kaygısı olmayan varlığın anlamına yönelik sorulardır.
2) Felsefe soruları genelde nasıl sorusuna değil nedir ve niçin sorularına cevap arar.
3) Felsefe sorularını filozof sorar ve öncelikle kendisine sorar.
4) Felsefe sorularının cevabı doğrudan eyleme değil, düşünceye ve eylemlerden çıkarılacak yorumlara dayanır.
5) Felsefe soruları, varlığı bir bütünlük içerisinde derinlemesine sorgular, analiz eder.
6) Felsefe soruları da bilim gibi merakla başlar.
1) Felsefe soruları kesin cevap kaygısı olmayan varlığın anlamına yönelik sorulardır.
2) Felsefe soruları genelde nasıl sorusuna değil nedir ve niçin sorularına cevap arar.
3) Felsefe sorularını filozof sorar ve öncelikle kendisine sorar.
4) Felsefe sorularının cevabı doğrudan eyleme değil, düşünceye ve eylemlerden çıkarılacak yorumlara dayanır.
5) Felsefe soruları, varlığı bir bütünlük içerisinde derinlemesine sorgular, analiz eder.
6) Felsefe soruları da bilim gibi merakla başlar.
D. Örnek konuşma ya da Metin : Görüş ve Argümanları tespit ediniz.
Felsefi görüşü tespit ediniz.
Bir metnin doğru çözümlenebilmesi için aşağıda sıralanmış olan maddelere dikkat etmek gerekir.
Felsefi görüşü tespit ediniz.
Bir metnin doğru çözümlenebilmesi için aşağıda sıralanmış olan maddelere dikkat etmek gerekir.
- 1. Metinde geçen temel görüşler nelerdir?
- 2. Metinde öne sürülen ve temel görüşü destekleyen önermeler hangileridir?
- 3. Metinde her bir görüş veya önerme için a) Hangi kavramlara başvurulmuştur? b) Bu kavramlara hangi anlamlar yüklenmiştir? c) Bilgi ve dil hataları içermekte midir?
- 4. Metinde yer alan çıkarımlar akıl ve mantık ilkelerine uygun mudur? a) Metinde yapılan çıkarımlar hangileridir? b) Bu çıkarımlarda hangi akıl yürütme türleri kullanılmıştır? c) Argümanlar, sağlam ve ikna edici olarak kurgulanmış mıdır?
- 5. Bir görüşle ilgili olarak birden fazla argümana başvurulmuşsa bu argümanların temellendirmesi tutarlı, sağlam ve ikna edici midir?
Not: MEB ders kitabı ve ogm materyal web sitesi kaynak olarak alınmıştır. Siteden kaynak göstermeden alıntı yapılamaz ve ticari amaçla kullanılamaz. Bu web sitesi Meb'e bağlı Felsefe Grubu öğretmeni Hilal Kaplan Kibar'ın Lise 10 ve 11. sınıf derslerinde kullandığı eğitim materyalleri, notları ve öğrenci ödevlerinden oluşmaktadır. Hiçbir şekilde kazanç amacı güdülmemektedir.